1. De meest relevante punten

  • De Hadj is een jaarlijkse bedevaarstocht naar Mekka voor moslims.
  • Bepaalde vaccinaties zijn verplicht gesteld door de overheid van Saudi-Arabië.
  • Het risico op infecties is er groot, zoals luchtweginfecties door massale bijeenkomsten en bloedoverdraagbare infecties door hergebruik van scheermesjes.
  • Menstruerende vrouwen kunnen niet aan alle rituelen deelnemen.

De Hadj is een jaarlijkse bedevaarstocht naar Mekka, die moslims tenminste eenmaal in hun leven maken als zij hiertoe financieel en fysiek in staat zijn. De hadj is om verschillende redenen belangrijk voor moslims:

  • ze treden in de voetsporen van Mohammed, die in de stad Mekka geboren is
  • de hadj brengt ze dichter bij God
  • zonden worden gereinigd en
  • de pelgrimstocht herinnert hen eraan dat iedereen gelijk is voor Allah.

Door deze samenkomst van meer dan 2 miljoen mensen is er een verhoogd risico op transmissie van infectieziekten. Daarnaast vormen extreme hitte, verdrukking bij heilige plaatsen en zware lichamelijke inspanning gezondheidsrisico’s.

  • Vaccinaties
    Omdat in het verleden verschillende epidemieën plaatsvonden heeft de regering van Saudi-Arabië bepaalde vaccinaties verplicht gesteld:
    • Voor alle pelgrims ouder dan twee jaar is vaccinatie met meningokokken type A,C,Y en W (menveo®) verplicht. Kinderen onder de twee jaar moeten gevaccineerd zijn tegen serotype A. De vaccinatie moet minimaal 10 dagen voor aankomst zijn gegeven. Bezoekers afkomstig uit de Afrikaanse ‘meningitisbelt’ moeten korter dan drie jaar geleden zijn gevaccineerd. Mensen reizend uit een land waar poliomyelitis nog endemisch is (Aghanistan, Pakistan en Nigeria) moeten zijn gevaccineerd tegen polio.
    • Een gele koorts vaccinatie is verplicht voor reizigers die arriveren vanuit gele koortsgebieden.
    • De GGD adviseert verder een vaccinatie tegen DTP en hepatitis A en, op indicatie, tegen hepatitis B, BMR en rabies.
      Al deze vaccinaties kunnen door de GGD verricht worden.
  • Bloedoverdraagbare infectieziektes
    Tijdens de Hadj laten mannen hun hoofd kaal scheren. Door sommige kappers worden scheermesjes hergebruikt waardoor dus een risico op overdraagbare aandoeningen, zoals HIV of hepatitis B en C, bestaat. Om dit te voorkomen kan men zelf wegwerpmesjes meenemen.
  • Overige infectieziektes
    • In sommige gebieden in Saudie-Arabië komen malaria en (bij contact met zoet water) schistosomiasis voor. Verwijs patiënten voor specifieke adviezen naar de GGD. Af en toe komen infectieziektes zoals dengue en riftdalkoorts voor.
    • De Hadj is geassocieerd met een verhoogd risico op luchtweginfecties zoals influenza. Overweeg een influenzavaccinatie bij hoogrisicopatiënten.
    • Besteed aandacht aan voedselveiligheid en handen wassen.
    • Vermijd contact met dieren (voor bv slachtrituelen).
  • Chronische ziekten
    Voor pelgrims die naar Mekka reizen is speciale aandacht nodig in geval van chronische ziekten zoals diabetes mellitus en hart- en vaatziekten. Door extreme hitte en grote fysieke inspanning kunnen chronische ziekten decompenseren. Benadruk het belang van therapietrouw en geef adviezen m.b.t. lichamelijke inspanning: voorkómen van uitdroging en vermijden van warmte en drukke menigten en het herkennen van symptomen zoals bv een hypoglycaemie.
  • Warmte
    In Mekka kan de temperatuur in de zomer oplopen tot 50°C. Adviseer de felle zon te vermijden, voldoende te drinken en gebruik te maken van een parasol, zonnebrandcrème en goed schoeisel.
  • Menses
    Er zijn beperkingen voor menstruerende vrouwen tijdens de Hadj. Zo mogen zij niet deelnemen aan het Ka’ab ritueel (Tawaf) in Mekka. Zo nodig kan de menstruatie met orale anticonceptie uitgesteld worden.

  • Ministry of Hajj, K. of S. A. Saudi Ministry of Health. Requirements and Health Matters.
  • Vaccinaties Saudie Arabië
  • Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering
  • Visser H, Lettinga K, Siegert C. (2011). Gezondheidsrisico’s en adviezen voor hadjpelgrims. Tijdschr. Geneeskd. 155:A3962
  • Salmon-Rousseau A, Piednoir E, Cattoir V, La Blanchardière A de . Hajj-associated infections. Med Mal Infect. 2016 Oct;46(7):346-354. doi: 10.1016/j.medmal.2016.04.002. Epub 2016 May 24. PMID: 27230822; PMCID: PMC7131558

Hadj, pelgrimstocht, Mekka, moslims, islam, meningitis