‘Norooz’ of ‘Noroez’ is het begin van het Perzische nieuwjaar, ook wel het Iraanse, Koerdische en Afghaanse nieuwjaar. Het woord betekent in het Perzisch letterlijk ‘Nieuwe dag’. Norooz wordt in Iran, maar ook ver daarbuiten, gevierd op of rond 21 maart. Op de dag van de lentenachtevening, als de zon pal boven de evenaar staat. Op deze dag zijn de nacht en de dag precies even lang.
Voor de Nederlanders is dit het begin van de lente. In Iran is Norooz hét grote feest van het jaar. Schoolkinderen hebben twee weken vakantie. Het is de dag dat de Iraniërs nieuwe kleren aantrekken, lekkere hapjes eten, bij elkaar op bezoek gaan en cadeautjes weggeven. Het is een feest waarvoor de Iraanse huizen grondig worden schoongemaakt en versierd met bloemen, slingers, en allerlei mooie voorwerpen.
Het Norooz-feest is al heel oud en dateert van lang voor de komst van de islam in Iran. Norooz betekent de terugkeer van de zon en van het licht. Het betekent een nieuw begin, net als het nieuwjaarsfeest op 1 januari in Nederland. Norooz is een moment van loutering en verzoening, van dood en leven, en van de hoop op een nieuw begin en een beter leven. Rondom het nieuwjaar bestaan verschillende heel oude festiviteiten. Het springen over 7 vuren een aantal dagen vóór Norooz, de feesten van Norooz zelf en het vieren van ‘siezda bedar'(dertiende dag) zijn onderdelen daarvan.
Tijdens Norooz zijn in de huizen van de Iraniërs de ‘haft Sin’ te vinden. Haft Sin betekent letterlijk 7 ‘Sin’. Zeven is een heilig getal in veel volken en culturen. Door de eeuwen heen is de gewoonte om met Norooz zeven soorten planten of zaden te laten groeien – als symbool van het opnieuw starten van het leven – veranderd in het in huis hebben van zeven voorwerpen die met de Perzische letter Sin beginnen. De voorwerpen zijn:
- Appel (Sieb) dit representeert gezondheid en schoonheid.
- Groentespruiten (Sabzeh) van bijvoorbeeld linzen, die wedergeboorte voorstellen.
- (Samanoe) een zoete pudding van ontkiemd graan die de ultieme verfijning van de Perzische kookkunst representeert.
- Knoflook (Sir) oftewel medicijn.
- Azijn (Serkeh) leeftijd en geduld voorstellend.
- (Somaq) bessen die staan voor de kleur van de zonsopgang.
- (Sendzjed) de zoete vrucht van de lotus.
Op de tafel zijn nog meer symbolische zaken te vinden. Zo worden er munten neergelegd voor voorspoed en rijkdom, een mand met beschilderde eieren voor vruchtbaarheid, een sinaasappel (de aarde) in een schaal met water (het heelal), een goudvis in een kom als symbool van het leven. Ook staat er een spiegel, als symbool die het licht – dat als heilig wordt beschouwd – reflecteert en vermenigvuldigt. Aan weerszijden staat een brandende kaars voor ieder kind in de familie. De kaarsen representeren geluk. Zie foto.
Met Sizdah Be-dar (de dertiende dag van het nieuwe jaar) wordt na twee weken het Perzische nieuwjaarsfeest afgesloten.
Sinds 2009 staat Norooz vermeld op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid. In 2010 heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 21 maart erkend als de Internationale Dag van Norooz, een lentefeest van Perzische oorsprong.
