1.  De meest relevante punten

  • Spoelworminfectie, zeer prevalent in gebieden met matige hygiëne.
  • Infectie verloopt doorgaans asymptomatisch, maar kan gepaard gaan met Löfflersyndroom (acute allergische reactie met urticaria, rash en/of astma-achtige klachten) of gastro-intestinale klachten. Complicaties zijn zeldzaam.
  • Kinderen hebben hoger risico op ernstiger verlopende infectie en intussusceptie.
  • Overweeg Ascariasis bij migranten of reizigers uit endemische gebieden met Löfflersyndroom of gastro-intestinale klachten.
  • Overweeg bij bovenstaande patiënten altijd als alternatieve diagnose Trichuriasis, mijnworminfectie of Strongyloïdiasis.

  • Wereldwijd voorkomen (geschat 1 miljard besmettingen), zeer prevalent in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
  • Er bestaat een belangrijke relatie met gebrekkige sanitaire hygiëne.
  • Wereldwijd belangrijkste oorzaak van groeiachterstand, anemie en malabsorptie bij kinderen.

Wereldkaart prevalentie

Prevalentie van (A) Ascaris lumbricoides, (B) Trichuris trichiura, (C) mijnworm (N. americanus en A. duodenus), and (D) Strongyloïdes stercoralis.

Bron: Jourdan PM, et al. Lancet (2018)

  • Oorzaak is infectie met rondworm Ascaris lumbricoides (10-40 cm lang).
  • Onderdeel van de groep ‘soil-transmitted helminth infections’, waartoe ook Trichuriasis, mijnworm (hookworm) en Strongyloïdes (Birmaworm) behoren.
  • Feco-orale overdracht: via met eieren besmet voedsel, drank, vuile handen of nagels.

Levenscyclus:
In de darm komen er kleine larven uit de eieren. Deze doorboren de darmwand en komen via het poortaderstelsel in de circulatie terecht. Via de longen worden de larven opgehoest en komen zo in de darm terecht, waar ze uitgroeien tot volwassen wormen (auto-infectie).
De volwassen wormen kunnen jarenlang in leven blijven en produceren vele eieren die met de feces uitgescheiden worden.

Schema van de levenscyclus van de worm

Bron: CDC.

Symptomen

     Meestal asymptomatisch

  • Bij longpassage (10-14 dagen na infectie) soms Löfflersyndroom:
    • hoesten, astma-achtige symptomen (wheezing, dyspnoe, hemoptoe), en koorts
    • ernst afhankelijk van het aantal larven dat de longen passeert
    • kinderen hoger risico
    • (voorbijgaande) eosinofilie, soms ook urticaria
  • Gastro-intestinale klachten:
    • Opgezette buik, verminderde eetlust, buikpijn, misselijkheid, soms diarree
    • Lange termijn: lactose-intolerantie, malabsorptie

Complicaties: zeldzaam.
Migratie of grote hoeveelheden wormen (massive infection) kunnen tot obstructie van holle organen leiden. Deze migratie van wormen kan uitgelokt worden door behandeling met anti-helminthica.

  • Volwassen wormen kunnen via neus, mond of anus het lichaam verlaten.
  • Obstructie holle organen:
  • Darmen: invaginatie bij kinderen, ileus, volvulus
  • Galwegen: cholestase, cholecystitis, cholangitis, leverabces
  • Pancreas: pancreatitis
  • Appendicitis

  • Anamnese
    • land van herkomst/reisanamnese
    • gastro-intestinale klachten
    • astma-achtige symptomen bij longpassage
  • LO: levert doorgaans geen aanknopingspunten op
  • Aanvullend onderzoek
    • Duplo-fecestest (DFT): eieren in stoelgang. NB DFT toont ook eventuele trichuriasis of mijnworminfectie
    • Ter overweging: Strongyloïdesserologie
    • Verdenking Löfflersyndroom: X-thorax (pneumonitis, granulomen)
    • Verdenking darmobstructie: X-BOZ
    • IgE is zeer aspecifiek, en heeft weinig diagnostische waarde
  • Niet-medicamenteus advies: adviseer reizigers m.b.t. eethygiëne bij bezoek aan endemisch gebied
  • Medicatie:
    • Mebendazol 2dd 100 mg, gedurende 3 dagen. Bij kinderen <2 jaar is mebendazol gecontraïndiceerd.
    • Albendazol eenmalig 400 mg (kind: eenmalig 200 mg).
  • Verwijzen: altijd bij verdenking op complicaties, overweeg verwijzing bij kind met risico op ernstiger beloop.

  • Beeching N, Gill G. Tropical Medicine – Lecture notes (7th edition). Chichester: Wiley Blackwell, 2014. p 70-81.
  • Parasites – Ascariasis.
  • Grobusch MP, et al. AMC Richtlijn Behandeling van Importziekten en Parasitaire infecties. AMC; 2017.
  • Jourdan PM, Lamberton PHL, Fenwick A, Addiss DG. Soil-transmitted helminth infections. Lancet 2018;391:252-65
  • Medecins sans Frontiers. Clinical guideline – Diagnosis and treatment manual (Chapter 6: Parasitic diseases).

spoelworm; Ascaris lumbricoides, ascariasis; spoelworm infectie; Löfflersyndroom; eosinofilie, worm, wormen