1.  De meest relevante punten

  • Cysten in lever, long of andere organen bij migranten vanuit het Middellandse Zeegebied en Midden-Oosten: denk aan infectie met larven van hondenlintworm: Echinococcus granulosus.
  • Verdenking op basis van anamnese + echo / CT-scan.
  • Bij verdenking op echinococcencyste altijd verwijzen voor diagnostiek en behandeling.
  • Nooit een diagnostische punctie verrichten wegens risico op anafylaxie en verder verspreiden van de parasiet in het lichaam.

  • Met name in gematigd klimaat: Middellandse Zeegebied (Turkije, Marokko, Spanje, Portugal, Italië, Griekenland, Bulgarije), Midden Oosten (Iraq, Syrië, Afghanistan, Pakistan, India) en China. In deze landen meer dan 5% prevalentie.
  • Humane echinokokkose is in Nederland een importziekte. (Tot 1945 in Nederland endemisch in Friesland).
  • In 2016 waren er 33 geregistreerde echinokokken-infecties in Nederland.

  • Echinokokkose wordt veroorzaakt door infectie met larven van een hondenlintworm: Echinococcus granulosus. De lintworm leeft als volwassen worm in de darm van de hond en de eieren worden afgescheiden met de feces. Allerlei dieren (tussengastheren) kunnen zich met eieren in de hondenfeces besmetten: schapen, geiten, runderen, varkens (zie website CDC).
  • Besmetting bij de mens feco-oraal via met hondenfeces bezoedeld water of voedsel, of via de handen bij nauw contact met honden. Infectie gebeurt vaak op kinderleeftijd.
  • De lintworm is niet van mens tot mens overdraagbaar.

De meeste cysten geven geen klachten en zullen niet ontdekt worden. Indien wel symptomen:

  1. Mechanische gevolgen (massa-effect):
  • lever: hepatomegalie, drukkend gevoel of pijn leverstreek, misselijkheid, braken, soms obstructieve icterus en cholangitis
  • longen: hoesten, dyspnoe, pijn op de borst, hemoptoe

2. Allergische verschijnselen: door lekkage of ruptuur van de cyste, bijvoorbeeld na een operatie

  • Urticaria
  • Bronchospasme
  • Eosinofilie
  • Anafylactische shock

De meeste cysten worden bij toeval ontdekt bij beeldvormend onderzoek.

  • Anamnese
    • pijn of drukkend gevoel leverstreek, misselijkheid, braken of icterus (levercyste)
    • hoesten, dyspnoe, hemoptoe (longcyste)
  • Lichamelijk Onderzoek
    • algemeen: urticaria? icterus?
    • hepatomegalie? drukpijn leverstreek?
    • longauscultatie (soms wheezing)
    • specifiek LO bij vermoeden aantasting andere orgaansystemen
  • Aanvullend onderzoek
    • Microscopisch onderzoek op ontlasting is niet zinvol.
    • Beeldvorming: echo, radiografie, CT scan of MRI
      Bij echografie of op een CT scan ziet men de cysten.
    • Een diagnostische punctie is niet geïndiceerd bij verdenking op een hydatide cyste, wegens het risico op lekkage van de inhoud met anafylactische reacties en uitzaaiing van de larven tot gevolg. De aldus uitgezaaide larven kunnen opnieuw uitgroeien tot hydatiden.
  • Verwijzen
    • Altijd verwijzen.
    • Alle patiënten met verdenking op een echinococcus cyste moeten worden verwezen naar de chirurg voor verdere diagnostiek en behandeling, bij voorkeur naar één van de academische centra.
  • Behandeling
    • Percutane drainage.
    • Operatieve verwijdering.
    • Albendazol behandeling als chirurgisch ingrijpen niet mogelijk is.
    • Wait-and-see.
  • Controle
    • Voor evaluatie van de behandeling is langdurige nacontrole (2 tot 5 jaar) noodzakelijk, omdat recidieven zich na vele jaren kunnen voordoen.
    • Controle gebeurt door echografisch onderzoek en serologie.

echinococcus, echinokokkose, echinococcose, cysteuze echinokokkose, echinococcus granulosus, levercyste, hydatide cyste, hondenlintworm, blaasworm, hydatide, vos, schaap