Cardiovasculair risicomanagement (CVRM)

Hart- en vaatziekten

• Laag opgeleide mannen hebben 6x meer kans op een hartinfarct dan hoogopgeleide mannen.
• Mensen met een lage SES hebben meer kans op overlijden na een acuut hartinfarct dan mensen met een hoge SES.
• Migranten hebben ongeacht opleiding en SES een ongunstiger cardiovasculair risicoprofiel dan autochtone Nederlanders met gelijke opleiding en SES.
• Mensen van Surinaamse afkomst (m/v) hebben het grootste risico op overlijden aan hart- en vaatziekten, Turkse afkomst geeft het op een na hoogste risico, Ghanese afkomst het laagste.
• Mensen van Zuid-Aziatisch-Surinaamse afkomst (35 – 60 jaar) hebben 3x vaker hart- en vaatziekten dan Nederlanders van dezelfde leeftijd, waarschijnlijk tgv de hoge prevalentie van diabetes en een ongunstig lipidenprofiel.
• Marokkaanse migranten van de eerste generatie hebben een sterk verlaagde incidentie van hart- en vaatziekten. Mogelijke verklaringen zijn een lagere bloeddruk en cholesterolwaarden en een lager aantal rokers.
• Het risico op HVZ onder Zuid-Aziatisch-Surinaamse, Afrikaans-Surinaamse, Turkse of Marokkaanse migranten trekt niet bij naar die van mensen van Nederlandse afkomst na langdurig verblijf in Nederland, ook niet igv culturele aanpassing aan het gastland.
• Chronische stress, depressie en angststoornissen komen vaker voor bij laagopgeleide mensen en migranten en vormen een additioneel risico voor hart- en vaatziekten, en bijkomend een lage therapietrouw.

Hypertensie

• Hypertensie komt voor bij 30% van de laag opgeleide vrouwen versus 22% van de hoogopgeleide vrouwen.
• Bij Surinaamse mensen komt hypertensie 2-3x vaker voor dan bij autochtonen.
• Bij zowel Turkse als Marokkaanse mensen is de prevalentie van hypertensie lager dan bij autochtone Nederlanders.
• Bij mensen van sub-Sahara Afrikaanse afkomst leidt hypertensie tot uitgebreide orgaanschade (nierfalen, hartfalen en hersenbloedingen) op jonge leeftijd. Dit is mogelijk het gevolg van een hogere zoutgevoeligheid en een grotere contractiliteit van de perifere vaten. Daarbij is de presentatie van hersenbloedingen vaak atypisch, bv in diverse aanvallen van voorbijgaande aard, is de kans van overlijden vóór het 65^e levensjaar tgv een beroerte 2-3x groter dan bij Europeanen, en is er 5-18 keer vaker sprake van hypertensieve nierschade. Om deze redenen valt te beargumenteren vanaf een bloeddruk van 135/85 mmHg, en risicogroepen zelfs vanaf 130/80mmHg, behandeling te starten. Calciumantagonisten en/of diuretica zijn dan een eerste keus middel bij ongecompliceerde hypertensie. Daarbij wordt bij hen gezien de hogere zoutgevoeligheid zoutrestrictie geadviseerd.
• Mensen met een migratieachtergrond ervaren vaak stress als gevolg van de nodige aanpassingen aan de nieuwe samenleving en woon-, werk- en leefomstandigheden. Zij wijzen deze stress aan als belangrijkste oorzaak van hun hoge bloeddruk, en verwachten dat deze verdwijnt bij terugkeer naar het land van herkomst. Ook ervaren discriminatie vergroot de kans op hypertensie.
• Mensen met een migratieachtergrond ervaren ook dat de voorgeschreven behandeladviezen niet goed aansluiten bij hun voedings- en beweeggewoonten of bepaalde (traditionele) behandelvormen waar zij zelf veel vertrouwen in hebben. Uit onderzoek onder Afro-Amerikanen blijkt dat wanneer hypertensiepatiënten korte filmfragmenten bekijken waarin mensen met wie zij zich verwant voelen vertellen over hoe zij met hun hoge bloeddruk omgaan, de behandelresultaten significant beter zijn.

Hypercholesterolemie

• Bij laagopgeleide mensen (m.n. vrouwen) komt hypercholesterolemie vaker voor dan bij de gemiddelde bevolking.
• Bij mensen met een Turkse, Marokkaanse en Surinaamse achtergrond komt hypercholesterolemie minder vaak voor dan bij autochtone Nederlanders.
• Hypertriglyceridemie komt juist vaker voor bij mensen van Zuid-Aziatisch -Surinaamse afkomst dan bij Nederlanders, net als een verlaagd HDL-cholesterol.
• Mensen met een Aziatische achtergrond hebben een grotere kans op een traag metabolisme, daarom dient met een lage dosering van medicatie waarbij het cytochroom P450 betrokken is te starten, zoals statines.

Behandeluitkomst

• Er bestaat (nog) geen consensus over het wel of niet gebruiken van de risicotabel bij mensen van niet-Nederlandse origine.
• Bij migranten is er vaak sprake van onderbehandeling; het percentage mensen met goed gereguleerde hypertensie is bij hen 25% tegenover 60% bij autochtone Nederlanders.
• Redenen hiervoor zijn de keuze van antihypertensiva en therapieontrouwheid door afwijkende opvattingen en onbegrip.

Opsporing

Vanwege de jongere leeftijd waarop hypertensie ontstaat en zich complicaties ontwikkelen, zijn er goede redenen om bij mensen van sub-Sahara Afrikaanse afkomst al vanaf de leeftijd van 30 jaar een cardiovasculair risicoprofiel op te stellen, incl. bloeddruk, en dit iedere 2 jaar te herhalen.